درمان های مکمل در کاهش استرس

استرس در سال ۱۸۹۶ توسط والتر. بی. کنون (۱۸۷۱ – ۱۹۴۵) برای اولین بار مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. کنون از اشعه X و دستگاهی به نام فلورسکوپ برای بررسی دستگاه گوارش سگ ها استفاده کرد. او پس از بررسی های بسیار متوجه شد که در حین بروز استرس در سگ ها عمل گوارش قطع شده، و باعث تحریک و آزاد شدن هورمون آدرنال در کل بدن میشود.
بر اساس این یافته ها، «کنون» آزمایش هایش را وسعت داد و موضوع تعادل و توازن هورمونی در بدن را مطرح کرد. هانس سلی، یکی از دانشمندان کانادایی (۱۹۰۷ – ۱۹۸۲) هم عصر او، دربررسی هایی که انجام داد متوجه شد که عدم تعادل هورمونی نقش مهم و موثری در اکثر بیمارانی که دچار دردها و بیماری های مزمن هستند، دارد. سلی برای بررسی این فرضیه، تعدادی موش را در معرض عوامل تولید کننده استرس مثل گرما، صدا، سم و شوک قرار داد این عوامل باعث تغییر اندازه غدد داخلی موش ها شد.
به عنوان مثال غده تیموس و غده های لنفاوی آنها کوچکتر شد و در اکثر آنها زخم معده مشاهده شد. سلی بعد از این آزمایش واکنش هایی که در بدن به دلیل وجود استرس نمایان می شود را به سه دوره هشدار، مقاومت و خستگی تقسیم کرد. علاوه بر این سلی ثابت کرد که کنترل استرس به واسطه ترشح هورمون کورتیزول از قشر غدد آدرنال میسر است.

استرس حاصل عکس العمل انسان در مقابل فشارها و تعرض های محیط بیرون بر توانایی ها و استعدادهای او و هر آنچه سلامت و آرامش او را به خطر بیاندازد، است. انسان ها به دلیل وجود توانایی ها و استعدادها و سلامت عمومی متفاوت، در مقابل این تحریکات به شیوه های مختلفی عکس العمل نشان می دهند.
ضریب خطر در استرس و بیماری هایی که استرس موجب آن می شود به شخصیت فرد و رابطه او با اجتماع و با خودش ارتباط پیدا کند. نشانه های این وضعیت شامل از دست دادن کنترل و یا ناتوانی کنترل محیط اطراف و یا ناتوانی در روابط اجتماعی با دیگران است. افرادی که از نظر انسان در شخصیتی به دیگران وابسته اند (مثل کودکان و کهنسالان) و یا افرادی که از نظر اجتماعی شرایط نامساعدی دارند (به جهت نژاد، جنس، تحصیلات و عواملی از این دست) بیشتر در معرض پیدایش استرس و بیماری های ناشی از آن قرار دارند.
از فاکتورهای دیگری که خطر بروز بیماری های ناشی از استرس را افزایش می دهد، می توان از درماندگی، نومیدی، ترس و عصبانیت بیش از حد و بدگمانی یا آزار رساندن به دیگران نام برد.

علت ها

استرس در نتیجه حس تهدید و ناامنی برای فرد یا نزدیکانش ایجاد می شود. به اعتقاد محققان بروز درجاتی از استرس به جهت وجود تغییرات اجتناب ناپذیر در زندگی و محیط اطراف، از لحاظ جسمی، اجتماعی و روحی تا حدودی طبیعی است. وقایع شادی آور و خوشحال کننده در به وجود آوردن استرس همان قدر تنش زا هستند که وقایع بد و نگران کننده.
امروزه ثابت شده که ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماری ها رابطه نزدیکی با استرس و فشارهای ناشی از آن دارند. در تحقیقی که به تازگی در دانشگاه wisconsin و کالج king لندن انجام شده، دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که استرس های کوتاه مدت و بلند مدت به واسطه عوامل وراثتی به افراد بعدی خانواده منتقل می شود و آسیب پذیری هایی که بواسطه استرس ایجاد می شوند به دیگران سرایت می کند.
حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، بمب گذاری های مختلف در مراکز عمومی در خاورمیانه، تهاجم آمریکا به عراق، حمله بی رحمانه رژیم صهیونیستی به کشور لبنان و … همگی از جمله عواملی هستند که تاثیر بسیار زیادی بر زندگی مردم داشتند و از جمله عوامل تولید کننده استرس شناخته شده اند. همین وقایع کافی است تا علاوه بر تولید استرس برای افرادی که شاهد این صحنه های ناگوار بوده اند برای افرادی که خواننده و یا بیننده این وقایع از طریق روزنامه ها و تلویزیون و دیگر رسانه های خبری هستند، سطوح مختلفی از استرس را فراهم کند.
استرسی که مردم این کشورها به واسطه مشاهده مستقیم این وقایع متحمل می شوند برابر با استرسی است که دیگر افراد در راه های دور یا نزدیک با شنیدن و دیدن این اخبار متحمل می شوند با این تفاسیر، بدیهی است که تاثیرات مخرب و منفی حملات تهاجمی را بر سلامت انسان درک کنیم. تاثیرات مخربی که برای نمایان کردن خود نیاز به گذشت زمان دارند و این مسئله ای است که دانشمندان مشغول بررسی آن هستند.

نشانه ها

نشانه های بروز استرس، جسمانی و یا روانی است.
   – استرس های ناشی از بیماری های جسمی مثل سندرم روده تحریک پذیر، حمله های قلبی و سردردهای مزمن، نتیجه استرس های بلند مدت و حساسیت های بخشی از سیستم عصبی بدن است که وظیفه تنظیم ضربان قلب، فشارخون و سیستم گوارشی بدن را بر عهده دارند.
   – استرس هایی که به بیماری های روانی مرتبط اند، نتیجه عکس العمل های نامناسب در مقابل موقعیت های مختلف در زندگی است. وقایعی از قبیل ازدواج تکمیل تحصیلات، بهم خوردن روابط عاطفی با دیگری، طلاق پدر یا مادر، از دست دادن کار و یا بازنشستگی.

تشخیص

وقتی پزشکان به این نکته ظنین می شوند که علت بیماری مراجعه کنندشان، استرس است، شرحی از وقایع و اتفاقاتی که در طول زندگی برای بیمار افتاده را می گیرند. مسایلی از قبیل مشکلات خانوادگی، مشکلات محل کار و بیماری های دیگری که احیانا فرد به آن مبتلاست. در این حالت روانپزشکان به ارزیابی شخصیت بیمار می پردازند، تا دلیل و منبع بوجود آورنده استرس را پیدا کنند. برای این منظور فهرست بزرگی از تستها موجود است که بواسطه آن روانپزشکان می توانند علت بروز استرس را در بیمار کشف کنند و همین طور راه حل هایی که بیمار برای کنار آمدن با استرس در خود بوجود آورده است. بیماری هایی که ناشی از استرس هستند در ملاقات اول توسط روانپزشک شناخته می شوند در این حالت پزشک می بایست دقت بالایی داشته باشد تا ناهماهنگی و ناسازگاری های هورمون ها و اضطراب ها واسترس ها را از هم تمیز دهند.

درمان مکمل و جایگزین برای استرس

تمرینات ریلکسیشن یوگا، تایی چی و رقص درمانی از شیوه های درمانی است که برای بیمارانی که استرس های فیزیکی و روحی دارند توصیه میشود. آب درمانی، ماساژ درمانی و عطردرمانی نیز از جمله شیوه های مفید برای بیماران مضطرب است زیرا موجب هدایت آرامش و سکون به تمامی نقاط سیستم عصبی می شود.
استعمال روغن اسطوخودوس، بابونه، بهار نارنج، مرزنگوش شیرین از جمله مواردی است که عموما توسط متخصصان عطر درمانی به بیماران توصیه می شوند. مدیتیشن نیز به عنوان یکی از شیوه های کنترل استرس توسط متخصصان این امر توصیه شده است. حتی فکر کردن به تصویرهای ذهنی خوشایند به منظور آرام کردن و خنثی کردن استرس نیز به افراد بیمار توصیه می شود.
بسیاری از افراد ممکن است پرداختن به ورزش، هنر، موزیک و نوشتن را برای کاهش استرس و بازگرداندن آرامش به بدن موثر بدانند که از نظر متخصصان این امر بدون نتیجه و خالی از فایده نیست.
بعضی وقت ها بهترین درمان بازگو کردن مسائل نزد خانواده و یا دوستی صمیمی است. صحبت کردن در مورد شرایط و موقعیت های استرس زا موجب تخفیف فشارهای ناشی از استرس در افراد خواهد شد. و یا داشتن کانون هایی در جامعه تا به هنگام بروز استرس فرد خود را در آن محیط مشغول و متمرکز به کاری کند تا استرس در او تخفیف پیدا کند.
از منظر برخی از متخصصان نگهداری از حیوانات خانگی نیز یکی دیگر از شیوه هایی است که به منظور کاهش و تخفیف استرس استفاده میشود. برخی گیاهان نیز که توسط متخصصان گیاهان دارویی و یا متخصصان طب کل نگر معرفی می شوند در تخفیف دادن استرس موثرند.
این گیاهان با کاهش دادن فشارهای ناشی از استرس مرحله به مرحله از شدت استرس بیمار کم می کنند. گل گاوزبان، درخت جنسان، سیب زمینی وحشی، شیرین بیان و گزنه از جمله این گیاهان هستند.